Küçük ülkelerin büyük kahramanları her zaman ilginçtir, çünkü bu ülkelerin yurttaşları özellikle yurt dışında çok fena sarılırlar o kahramanlarına. Bulgar yazar bunu yapmamış olabilir, ama küçük Makedonya'nın Büyük İskender'inden bahsetmeden olur mu? Türklerin de yaşadığı Makedonya'da kurulan bir ordunun gelip II. Abdülhamit'i nasıl tepelediğini Makedonyalılar da bilir, Enver'i, Resneli Niyazi'yi falan tanırlar, ama ille de İskender'dir...
İskender, Makedonya ile Yunanistan arasında da sorun olmuştur. Yunanlılar kahve, rakı, baklava gibi şeylere değil, koskoca İskender'e de sahip çıkmaya çalışmışlar, Yunanistan'da "Makedonya" lafını yasaklamaya da kalkmışlardır -zira bir Makedonya "mahallesi" vardır Yunanistan'da, bir de ekstra ölkesi ne demeye arz-ı endam etmektedir?! Hem Büyük İskander bir Yunanlı değil midir, hocası Aristo, bir Yunan filozofu değil midir? Eee?!..
Bu konuda son düdüğü Birleşmiş Milletler (BM) çalıp Makedonya diye bir ülke BM'ye üye olunca bu maç Makedonyalıların lehine sonuçlanmıştır. Eskiden Avrupa'da Atatürk üzerinden küçük ülke psikolojisi sergileyen Türkler de çoktu, sonra "Atalarımız" edebiyatı bitti, Arapça "Ecdadımız" edebiyatı başladı, Osmanlı sultanlarından bahsedildi, artık onlara da gerek duyulmuyor. Kısacası, küçük ülke psikolojisi Türklerin artık ilgilenmediği bir şey.
Bu konu nereden mi aklıma geldi?!..
Bir gazetede, Moğol Cumhurbaşkanı'nın resmini görünce...
Daha doğrusu Çingis Han'ın...
Nereden başlasam bilemiyorum. Kocaman bir Çingiz Han heykeli. Moğolistan'da bunlardan birkaç tane var. Onlardan birinin önünde Moğol Cumhurbaşkanı Elbegdorc konuşuyor, ama adam minnacık! Fotorafçı, Çingis Han'ı boydan çekmeye kalkınca, Cumhurbaşkanı küçücük kalmış. Konu önemli aslında. Moğol ekonomisi patlamada, koca ülkede bir-iki milyon insan yaşıyor ve yeraltı kaynakları Moğolları zengin etmek üzere. Bu yüxden halk bozkırı ve hayvanlarını bırakıp Başkent Ulaan Baatar'a gelmiş. Şehrin banliyölerinde 800 bin insan susuz, kanalizasyonsuz yerleşkelerde renkli gelecek hayalleri kuruyor, Moğolistan'ın yarısı başkentte oturuyor.
Bu şehre gitmiş gazeteci bir arkadaşım, şehrin dış mahallelerindeki yurt tipi çadırlardan bahsetmiş, heyecanla dinlemiştim. Atlar, yak öküzleri, büyük çadırlar ve dev modern binalar...
Moğollar, hanlar hanı Çingis Han'la övünüyorlar, ama başkentlerinin adını haala değiştirmiyorlar. Şehrin asıl adı "Urga", Ulaan Baatar -yani "Kızıl Kahraman" demek olan şimdiki adını, buraya zorla giren Sovyet Kızıl Ordusu koymuş. Ama Moğolların damarındaki savaşçı kanı ağır basıyor olmalı ki, Budist mütefekkirleriyle ünlü eski Urga'nın adını es geçip, övündükleri dev Çingis'e uygun Ulaan Baatar adına sadık kalıyorlar. Cengizliler, Anadolu Selçuklu ülkesini de İran'dan yönetiyorlarmış, hanlarıyla ne kadar övünseler az...
Küçük ülkelerin büyük adamlarıyla övünen küçük vatandaşlarına takılmanın da bir "adabı" olduğunu bir dostumdan öğrenmiştim. Bir Moğol'a, "Çingis Han mı, o da kim?!" diye sorması görülmeye değerdi. Bir şok ki sormayın!..
Tabii böyle şakalar büyük tahribat yapmamalı ve sonra şöyle bitmeli:
"Haaa!.. Tabii ya -pardon. Telaffuzunuzdan, kim olduğunu bir an çıkaramadım!.."
Sonuçta bu dünyaya anlam kazandıranlar o büyük insanlardır -ve Cengizlilerin büyük Hanı da o insanların en büyüklerindendir, tıpkı İskender ve Atatürk gibi...